Εργασιακό νομοσχέδιο: Όσα πρέπει να ξέρουν οι εργαζόμενοι για τις αλλαγές στις υπερωρίες, τις προσλήψεις-εξπρές, τις άδειες και την εισφορά αλληλεγγύης
- Η ΕΑΣ «παγώνει» για τους εργαζόμενους συνταξιούχους – Δεν αλλάζει η διαδικασία για τις απολύσεις – Τέλος στις αυθαιρεσίες με τη χρήση της ψηφιακής κάρτας
Aσφαλιστική διάταξη που θα «παγώνει» την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων για τις περιπτώσεις των εργαζόμενων συνταξιούχων οι οποίοι λαμβάνουν ή πρόκειται να λάβουν προσαύξηση στη σύνταξη τους λόγω της προσμέτρησης ενσήμων κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, περιλαμβάνει το εργασιακό νομοσχέδιο με τίτλο «Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας – Στήριξη στον Εργαζόμενο – Προστασία στην Πράξη». το οποίο θα βγει στη διαβούλευση εντός του Ιουλίου και θα προωθηθεί στη Βουλή το φθινόπωρο.
Η διάταξη θα «θεραπεύει την στρέβλωση, μια προσαύξηση στη σύνταξη, να οδηγήσει σε μείωση στο τελικό ποσό που θα λάβει ο δικαιούχος είτε γιατί ο συνταξιούχος εισέρχεται στο 1ο κλιμάκιο της Εισφοράς Αλληλεγγύης ή γιατί αλλάζει κλιμάκιο.
Το συγκεκριμένο ζήτημα αφορά, δυνητικά περισσότερους από 230.000 συνταξιούχους, οι οποίοι έχουν δηλώσει στην ειδική πλατφόρμα που έχει διαμορφωθεί, ότι συνεχίζουν να εργάζονται. Στην πράξη αφορά λιγότερους καθώς περίπου 100.000 συνταξιούχοι είναι αγρότες με χαμηλό εισόδημα οι οποίοι εξαιρούνται από την επιβολή εισφορών και κατά συνέπεια δεν δικαιούνται και προσαύξηση. Επιπλέον ακόμη λιγότεροι λαμβάνουν σύνταξη άνω των 1400 ευρώ και υπόκεινται στην παρακράτηση της ΕΑΣ.
Έτσι για παράδειγμα αν το εισόδημα του συνταξιούχου μετά την προσαύξηση υπερβαίνει τα 1434 ευρώ (με βάση την κλίμακα του 2025) η κλίμακα θα παραμένει η ίδια. Σημειώνεται ότι η Εισφορά Αλληλεγγύης, επιβάλλεται κλιμακωτά και κυμαίνεται από 3% έως 14% ανάλογα με το μηνιαίο εισόδημα από κύριες συντάξεις
Ταυτόχρονα απαλλάσσονται από ασφαλιστικές εισφορές οι προσαυξήσεις για υπερωριακή απασχόληση που προβλέπονται σε Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, καθώς και οι προσαυξήσεις που δίνονται οικειοθελώς από τους εργοδότες εφόσον είναι υψηλότερες από αυτές που προβλέπει η νομοθεσία. Για παράδειγμα αν μια επιχείρηση δίνει στο προσωπικό της λόγω σύμβασης ή λόγω οικειοθελούς παροχής προσαύξηση ωρομισθίου για εργασία Κυριακής 85% αντί 75% που προβλέπει η νομοθεσία, η απαλλαγή από εισφορές που ισχύει για το 75% της προσαύξησης θα επεκταθεί και για το επιπλέον 10%.
Το σχέδιο νόμου έχει ως επίκεντρο την απλοποίηση των διαδικασιών για προσλήψεις και αποχωρήσεις καθώς και τη μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας.
Ειδικότερα:
1. Προσλήψεις εξπρές
Η σχετική διάταξη προβλέπει προσλήψεις ακόμα και μέσω εφαρμογής στο κινητό με fast track διαδικασίες ώστε να μπορεί να προσλαμβάνεται προσωπικό ειδικά σε έκτακτες περιπτώσεις όπως είναι οι αργίες και τα Σαββατοκύριακα όταν παρουσιαστούν αυξημένες ανάγκες εξυπηρέτησης πελατών στην εστίαση, τα καταλύματα και τις ξενοδοχειακές μονάδες.
Ο εργαζόμενος θα μπορεί να κάνει αυτόματα αποδεκτή την πρόσληψη ενώ ταυτόχρονα η διαδικασία θα ελέγχεται από το σύστημα «Εργάνη».
Σήμερα, για την έναρξη της απασχόλησης του εργαζομένου απαιτείται η αναγγελία της πρόσληψής του στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΑΕΔ, της επιθεώρησης Εργασίας και του ΕΦΚΑ. Παράλληλα είναι υποχρεωτική η ηλεκτρονική υποβολή των εν λόγω εντύπων στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη» καθώς και η αποδοχή της πρόσληψης από τον εργαζόμενο.
Οι εργοδοτικοί φορείς της εστίασης είχαν πολλές φορές στο παρελθόν υποβάλλει αίτημα στο υπουργείο για απλοποίηση των διαδικασιών καθώς το σαββατοκύριακο είναι δύσκολο να βρουν το λογιστή να προωθήσει τη διαδικασία πρόσληψης και να ανταποκριθούν στην γραφειοκρατία – έγχαρτη και ψηφιακή- την ώρα που «καίγονται» για επιπλέον προσωπικό προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε έκτακτες ανάγκες.
Η fast track διαδικασία που έρχεται ως απάντηση στο αίτημα των εργοδοτικών φορέων θα έχει ως αποτέλεσμα τη σύντμηση του χρόνου ,την ελάφρυνση των λογιστηρίων και των επιχειρήσεων από επιπλέον γραφειοκρατικές επιβαρύνσεις. Μάλιστα η δυνατότητα πραγματοποίησης άμεσων προσλήψεων καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου θα ωφελήσει ιδιαίτερα επιχειρήσεις που λειτουργούν εκτός των τυπικών εργάσιμων ημερών και ωρών, όπως αυτές στους κλάδους της εστίασης, της φιλοξενίας και του τουρισμού, όπου η ανάγκη για προσωπικό μπορεί να προκύψει απρόβλεπτα.
Προϋπόθεση, είναι σαφώς η δήλωση της πρόσληψης στο «ΕΡΓΑΝΗ» γιατί σε πολλές περιπτώσεις οι εργοδότες ομολογούν ότι αναγκάζονται να παρανομήσουν, προτιμώντας τη «μαύρη» εργασία από την «οδύσσεια» της γραφειοκρατίας.
Όπως τόνισε η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, με το νέο σύστημα θα απαιτείται μόνο ένα έγγραφο αντί για τέσσερα σήμερα.
Στο ίδιο πλαίσιο μείωσης της γραφειοκρατίας εντάσσεται και η οικειοθελής δήλωση αποχώρησης με ένα κλικ. Με το ισχύον καθεστώς όταν μια σύμβαση λήγει οικειοθελώς από τον εργαζόμενο, ο εργοδότης δεν μπορεί να προσλάβει άμεσα άλλον εργαζόμενο αλλά θα πρέπει να παρέλθει ένα 10ήμερο διαφορετικά ο εργαζόμενος μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση για απόλυση. Με τις προσλήψεις και αποχωρήσεις fast track η πρόσληψη εργαζομένων σε αντικατάσταση των οικειοθελώς αποχωρούντων θα γίνεται άμεσα χωρίς να απαιτείται να παρέλθει ένα 10ήμερο για να μη χαρακτηριστεί η οικειοθελής αποχώρηση, ως απόλυση.
Προσοχή: Όπως τονίζει το υπουργείο εργασίας δεν αλλάζει απολύτως τίποτα σε σχέση με τους όρους απόλυσης και σε σχέση με την λύση σύμβασης εργασίας.
2. Εργασία έως και 13 ώρες στον ίδιο εργοδότη.
Η εργασία έως και 13 ώρες ημερησίως με δύο εργοδότες που ισχύει τώρα, θα μπορεί να εφαρμοστεί και στην περίπτωση απασχόλησης σε έναν εργοδότη, υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρείται το 11ωρο της ημερήσιας ανάπαυσης και το 40ωρο στον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας με έως 8 ώρες από υπερεργασία και υπερωρίες. Για να μην παραβιαστεί το 40ωρο της εβδομαδιαίας απασχόλησης ένας εργαζόμενος θα μπορεί να εργαστεί δυο 13ωρα (26 ώρες), δύο 7ωρα με τις ίδιες αποδοχές ενώ την Πέμπτη μέρα να παίρνει ρεπό στο πλαίσιο της τετραήμερης απασχόλησης
Προϋπόθεση για το διευρυμένο ωράριο είναι να τηρούνται τα προβλεπόμενα από το νόμο ως προς τον ημερήσιο χρόνο ανάπαυσης (11 ώρες και τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας (40 ώρες) καθώς και για την προσαύξηση του μισθού.
Προσοχή: Όπως τονίζει το υπουργείο Εργασίας η όποια υπερωρία αμείβεται δια νόμου με τουλάχιστον +40% προσαύξηση στην αμοιβή. Άρα και πρέπει να δώσει συναίνεση ο εργαζόμενος για να δουλέψει παραπάνω από 9 ώρες, και προβλέπεται συγκεκριμένη αποζημίωση, προσαυξημένη για τις ώρες και της υπερεργασίας με +20% και για τις ώρες των υπερωριών με +40%.
3. Υπερωρίες στην εκ περιτροπής εργασία
Παράλληλα, θα επιτραπεί για πρώτη φορά, η δυνατότητα υπερωριακής απασχόλησης σε καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας, με τις προβλεπόμενες προσαυξήσεις (40% στο ωρομίσθιο), ενισχύοντας τόσο το εισόδημα των εργαζομένων όσο και τη λειτουργικότητα των επιχειρήσεων, κυρίως δε αυτών που λειτουργούν στους κλάδους της εστίασης και έχουν αυξημένες ανάγκες κάποιες ημέρες την εβδομάδα.
Στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι η ευελιξία και ο εκσυγχρονισμός του ωραρίου απασχόλησης και των υπερωριών ώστε να εξυπηρετούνται οι επιχειρήσεις που ταλαιπωρούνται από την έλλειψη εργαζομένων αλλά να προστατεύονται και οι εργαζόμενοι.
Να σημειωθεί ότι, σήμερα, πέραν του 8ώρου, επιτρέπεται μία ώρα υπερεργασίας (με νόμιμη προσαύξηση +20%) και έως 3 ώρες υπερωρίας (με έγκριση και προσαύξηση +40%). Βασική προϋπόθεση είναι ότι δεν θα υπερβαίνει τις 150 ώρες ετησίως (εκτός αν δοθεί ειδική άδεια από το ΣΕΠΕ). Με την προωθούμενη ρύθμιση, το επιτρεπόμενο 12ωρο, θα γίνει 13ωρο, χωρίς να αλλάζουν οι υπόλοιπες προϋποθέσεις.
4. Τι αλλάζει στη θερινή άδεια
Περισσότερη αυτονομία στην κατανομή της ετήσιας καλοκαιρινής άδειας προβλέπει η διάταξη που θα ενταχθεί στο εργασιακό νομοσχέδιο το οποίο αναμένεται να εγκριθεί στο τέλος του μηνός από το υπουργικό συμβούλιο
Συγκεκριμένα με τη διάταξη παρέχεται πλέον η ελευθερία στον εργαζόμενο να κατανείμει την ετήσια άδεια αναψυχής του όπως ο ίδιος επιθυμεί, ύστερα από συνεννόηση με τον εργοδότη, ενισχύοντας την αυτοδιάθεση του στον χρόνο ανάπαυσης.
Σήμερα, η κατάτμηση του χρόνου αδείας ( σπαστή άδεια) επιτρέπεται μόνο κατ’ εξαίρεση σε δύο περιόδους από τις οποίες η μία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 12 εργάσιμες ημέρες επί εξαήμερου εβδομαδιαίας εργασίας και 10 εργάσιμες ημέρες επί πενθημέρου μετά από έγγραφη αίτηση του εργαζομένου προς τον εργοδότη. Ωστόσο πρακτικά στις περισσότερες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα η άδεια δίνεται για τρεις εβδομάδες τον Αύγουστο όταν κλείνουν η υπολειτουργούν οι επιχειρήσεις . Αντίθετα, μια σειρά επιχειρήσεων ( πχ εμφιαλωμένα νερά , αναψυκτικά) προτιμούν να δίνουν τη μεγάλη άδεια στους εργαζόμενους το χειμώνα αντί για την περίοδο αιχμής.
Με τη νέα διάταξη , καταργούνται τα «στεγανά» καθώς ο εργαζόμενος μπορεί να «σπάσει» την άδειά του όπως τον βολεύει , σε συνεννόηση όμως με τον εργοδότη , που σημαίνει ότι η εν λόγω ελευθερία μπορεί κα πάλι να περιοριστεί στην περίπτωση που ο εργοδότης επικαλεστεί φόρτο εργασίας.
5. ΕΑΣ: Παγώνει η εύφορά αλληλεγγύης για τους εργαζόμενους συνταξιούχους
Στο εργασιακό νομοσχέδιο θα ενταχθεί η ασφαλιστική διάταξη που θα «παγώνει» την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων για τις περιπτώσεις των εργαζόμενων συνταξιούχων οι οποίοι λαμβάνουν ή πρόκειται να λάβουν προσαύξηση στη σύνταξη τους λόγω της προσμέτρηαης ενσήμων κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.
Η διάταξη θα «θεραπεύει την στρέβλωση , μια προσαύξηση στη σύνταξη, να οδηγήσει σε μείωση στο τελικό ποσό που θα λάβει ο δικαιούχος είτε γιατί ο συνταξιούχος εισέρχεται στο 1ο κλιμάκιο της Εισφοράς Αλληλεγγύης ή γιατί αλλάζει κλιμάκιο.
Το συγκεκριμένο ζήτημα αφορά, δυνητικά περισσότερους από 230.000 συνταξιούχους, οι οποίοι έχουν δηλώσει στην ειδική πλατφόρμα που έχει διαμορφωθεί, ότι συνεχίζουν να εργάζονται. Στην πράξη αφορά λιγότερους καθώς περίπου 100.000 συνταξιούχοι είναι αγρότες με χαμηλό εισόδημα οι οποίοι εξαιρούνται από την επιβολή εισφορών και κατά συνέπεια δεν δικαιούνται και προσαύξηση . Επιπλέον ακόμη λιγότεροι λαμβάνουν σύνταξη άνω των 1400 ευρώ και υπόκεινται στην παρακράτηση της ΕΑΣ.
Ετσι για παράδειγμα αν το εισόδημα του συνταξιούχου μετά την προσαύξηση υπερβαίνει τα 1434 ευρώ ( με βάση την κλίμακα του 2025) η κλίμακα θα παραμένει η ίδια. Σημειώνεται ότι η Εισφορά Αλληλεγγύης, επιβάλλεται κλιμακωτά και κυμαίνεται από 3% έως 14% ανάλογα με το μηνιαίο εισόδημα από κύριες συντάξεις.
6. Άδεια κυοφορίας και λοχείας
Διευρύνεται η χορήγηση του επιδόματος κυοφορίας και λοχείας, καθώς καταργείται η προϋπόθεση ελάχιστου ασφαλιστικού χρόνου σε έναν μόνο εργοδότη. Πλέον, περισσότερες γυναίκες θα δικαιούνται το επίδομα, ακόμα και αν έχουν αλλάξει εργασία. Σήμερα , απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση της άδειας είναι η εργαζόμενη να έχει διανύσει τα δύο προηγούμενα χρόνια πριν από τον τοκετό 200 ημέρες ασφάλισης ( ένσημα 8 μηνών) από τις οποίες οι 120 ημέρες εργασίας στον ίδιο εργοδότη,
7.Επίδομα γονικής άδειας
Το επίδομα γονικής άδειας καθιερώνεται ως αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο, διασφαλίζοντας πλήρως την οικονομική στήριξη των γονέων κατά την περίοδο ανατροφής των παιδιών. Το επίδομα καταβάλλεται από τη ΔΥΠΑ για γονική άδεια που λαμβάνει ο εργαζόμενος γονέας μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών. Το ποσό του επιδόματος ισούται με τον κατώτατο μισθό, ο οποίος σήμερα είναι 880 ευρώ μικτά.
8. Τέλος στις αυθαιρεσίες με τη χρήση της ψηφιακής κάρτας
Θεσπίζεται ρητά ότι τυχόν μείωση αποδοχών που γίνεται μετά την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή, προστατεύοντας τους εργαζομένους από καταχρηστικές πρακτικές. Το φαινόμενο που έχει παρουσιαστεί είναι ότι με τη χρήση της ψηφιακής κάρτας εμφανίζονται αιφνιδίως οι «κρυφές» υπερωρίες που μέχρι σήμερα δεν πληρώνονταν. Οι εργοδότες πλέον υπό την απειλή των προστίμων καταβάλλουν στο ακέραιο τις υπερωρίες. Ωστόσο για να περιορίσουν το αυξημένο κόστος επιχειρούν σε κάποιες περιπτώσεις να μειώσουν τον μισθό για να συμψηφίσουν τις υπερωρίες. Δηλαδή για παράδειγμα τα 1800 ευρώ μειώνονται σε 1500 . Με την προωθούμενη διάταξη η όποια μείωση των αποδοχών θεωρείται βλαπτική μεταβολή και είναι άκυρη στο πλαίσιο του εργατικού δικαίου.
9. Αυστηρότερα μέτρα για την υγιεινή και ασφάλεια
Η υποχρεωτική παρουσία του συντονιστή ασφαλείας στα τεχνικά έργα και τα αυστηρότερα μέτρα προστασίας είναι στο επίκεντρο του νέου κανονισμού υγιεινής και ασφάλειας στο πλαίσιο του επερχόμενου εργασιακού νομοσχεδίου, προκειμένου να περιοριστούν τα εργατικά ατυχήματα.
Το κατώφλι εργαζομένων κάτω από το οποίο ο εργοδότης μπορεί να αναλάβει ο ίδιος καθήκοντα τεχνικού ασφάλειας μειώνεται από 50 σε 20 άτομα. Με αυτό τον τρόπο το υπουργείο Εργασίας εισάγει υποχρέωση για εκπαίδευση ή πρόσληψη περισσότερων εργαζομένων ως τεχνικών ασφαλείας
Οι σχετικές διατάξεις για τις οποίες έχει την ευθύνη ο υφυπουργός εργασίας Κώστας Καραγκούνης περιλαμβάνουν και την λειτουργία του ΗΡΙΔΑΝΟΥ που χρηματοδοτείται από το ταμείο ανάκαμψης.
Ο ΗΡΙΔΑΝΟΣ είναι ένα Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα για την καταγραφή και την παρακολούθηση θεμάτων υγείας και ασφάλειας στην εργασία.
Οι βασικές λειτουργίες του Ηριδανού περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: την καταγραφή και αναφορά ατυχημάτων/επαγγελματικών ασθενειών, τη ψηφιοποίηση των ελέγχων , το ελεγκτικό «Μητρώο Βημάτων» για κάθε έλεγχο, τη παρακολούθηση ψυχοκοινωνικών κινδύνων, την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σχετικά με προγράμματα ψηφιακής επιμόρφωσης, την υποστήριξη φορέων & κοινωνικού διαλόγου όπως το ΕΛΙΝΥΑΕ και το Συμβούλιο Υγείας & Ασφάλειας.