Ακίνητα: Αποεπενδύουν από την Ελλάδα οι πρώτοι ξένοι θεσμικοί επενδυτές
Την αποχώρησή τους από την ελληνική αγορά ακινήτων, έχοντας ολοκληρώσει έναν κύκλο που μάλλον διήρκεσε περισσότερο απ’ όσο ίσως θα προτιμούσαν, επιλέγουν τα τελευταία χρόνια οι πρώτοι ξένοι θεσμικοί επενδυτές που είχαν αγοράσει “Ελλάδα” την περίοδο που προηγήθηκε των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Η προοπτική της σημαντικής οικονομικής ανάπτυξης λόγω της Ολυμπιάδας, η πολιτική σταθερότητα, η απουσία ισχυρού ανταγωνισμού από εγχώριους “παίκτες”, αλλά κυρίως η είσοδος της ελληνικής οικονομίας στην ζώνη του ευρώ, είχαν λειτουργήσει ως ισχυρά δέλεαρ για να αποκτηθούν ακίνητα εισοδήματα στην ελληνική αγορά, ειδικά την περίοδο από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και μέχρι και το 2003-2004.
Τότε πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες – διαχρονικά – επενδύσεις ξένων επενδυτικών funds στην ελληνική αγορά, με την έμφαση να δίνεται σε δύο κυρίως κατηγορίες: την αγορά εμπορικών ακινήτων, κυρίως εμπορικών κέντρων, που μόλις τότε έκαναν την εμφάνισή τους στην Ελλάδα με τη σύγχρονη μορφή τους, και την αγορά γραφείων, ενώ υπήρξαν και κάποιες αγορές οικοπέδων από ομίλους ανάπτυξης ακινήτων.
Η στόχευση των επενδυτών ήταν διττή, καθώς αποσκοπούσαν στην εξασφάλιση υψηλών αποδόσεων μέσω της εκμετάλλευσης των ακινήτων, αλλά και στην κεφαλαιοποίηση μελλοντικών υπεραξιών κατά την πώληση των ακινήτων αυτών. Ενώ όμως το πρώτο σκέλος επιτεύχθηκε, τουλάχιστον κατά τα πρώτα χρόνια, το δεύτερο δεν κατέστη εφικτό να υλοποιηθεί λόγω της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε στο τέλος της δεκαετίας του 2000 και διήρκεσε σχεδόν μια δεκαετία. Οι αξίες υποχώρησαν κατακόρυφα, ενώ τα ακίνητα κατέστησαν παρωχημένα μετά από τόσα χρόνια, με αποτέλεσμα σε αρκετές περιπτώσεις να απαιτούνται πρόσθετα κεφάλαια για να αυξηθούν και πάλι οι αποδόσεις και οι αξίες, είτε από τους νυν, είτε από τους επόμενους ιδιοκτήτες.
Σε κάθε περίπτωση, αρκετοί πλέον επιλέγουν τη λύση της πώλησης και της εξόδου από την ελληνική αγορά. Στο πλαίσιο αυτό, ο γαλλικός όμιλος Klepierre, ένας από τους πρώτους που είχε τοποθετηθεί στην Ελλάδα, προχώρησε πρόσφατα στη μεταβίβαση τριών εμπορικών κέντρων που είχε αποκτήσει σε Πάτρα και Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για τρία ακίνητα, το Patra Mall, το Makedonia Mall και το Efkarpia Mall, τα οποία διαθέτουν συνολικά 67 καταστήματα, με σημείο αναφοράς και στα τρία, την παρουσία της αλυσίδας Σκλαβενίτη. Το μεγαλύτερο από τα τρία αυτά εμπορικά κέντρα είναι το Makedonia Mall, των 13.100 τ.μ. μικτής εκμισθώσιμης επιφάνειας, το οποίο φιλοξενεί 26 ενοικιαστές. Αντίστοιχα, το Patra Mall φιλοξενεί 22 καταστήματα, ενώ το Efkarpia Mall είναι πολύ μικρότερο, με μόλις 850 τ.μ. και 9 μισθωτές. Τα εμπορικά κέντρα περιλαμβάνουν τόσο διεθνείς όσο και τοπικές μάρκες στους ενοικιαζόμενους χώρους τους, όπως π.χ. Marks & Spencer, Sinsay, Pepco, και Intersport.
Αγοραστής είναι ο ουγγρικός όμιλος Indotek, ο οποίος φιλοδοξεί να ενισχύσει το “αποτύπωμά” του στην ελληνική αγορά ακινήτων και το επιτυγχάνει με την κίνηση αυτή. Η Indotek έχει επενδύσει και στον τομέα της φιλοξενίας στην Ελλάδα, αγοράζοντας το 2022 το ξενοδοχείο Oscar στον σταθμό Λαρίσης. Το ακίνητο αυτό αποκτήθηκε αντί 5,5 εκατ. ευρώ μέσω πλειστηριασμού με επισπεύδοντα την Εθνική Τράπεζα και σήμερα ανακατασκευάζεται. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ο όμιλος Indotek διαχειρίζεται ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο με περισσότερα από 350 ακίνητα, που αντιπροσωπεύουν πάνω από 2,5 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα μικτής εκμισθώσιμης επιφάνειας σε 12 χώρες.
Πέρυσι, η βρετανική Pradera εξασφάλισε αγοραστή και για το ψυχαγωγικό πάρκο Village Park στου Ρέντη, επιφάνειας 49.000 τ.μ. Το συγκρότημα πέρασε αντί 14,1 εκατ. ευρώ, υπό τον έλεγχο ενός επενδυτικού κοινοπρακτικού σχήματος (joint venture), το 51% του οποίου ελέγχεται από την Premia Properties ΑΕΕΑΠ και τον μεγαλομέτοχό της, κ. Ηλία Γεωργιάδη (ομογενής επιχειρηματίας από τη Σουηδία), την οικογένεια Αντετοκούμπο και τρεις ακόμα ιδιώτες επενδυτές. Πρόκειται για τον κ. Γιώργο Πάνου, μάνατζερ του Γιάννη Αντετοκούμπο, τον κ. Άλεξ Παπακωνσταντίνου (κάτοικος Σουηδίας), προσωπικό φίλο του κ. Γεωργιάδη, και τον κ. Γιάννη Κωνσταντίνου, ομογενή δικηγόρο κι επενδυτή ακινήτων από το Σικάγο των ΗΠΑ.
Η Pradera είχε αποκτήσει το Village Park το 2001 έναντι 60 εκατ. ευρώ, σηματοδοτώντας την πρώτη άμεση ξένη επένδυση αγοράς ακινήτου εισοδήματος στην ελληνική αγορά. Το συγκρότημα είχε αναπτυχθεί έναντι σχεδόν 120 εκατ. ευρώ από την αυστραλιανή εταιρεία πολυκινηματογράφων Village Roadshow και τον αμερικανοκαναδικό όμιλο Trisec Hahn, ενώ σημαντικά κεφάλαια είχαν επενδύσει και οι καταστηματάρχες που εγκαταστάθηκαν εντός του ακινήτου κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του. Για ένα διάστημα είχε εξελιχθεί σε σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών, τόσο για αναψυχή όσο και για εμπόριο, αλλά ανέκαθεν οι εμπορικές χρήσεις ήταν λιγότερο επιτυχημένες.
Προ διετίας, η Pradera είχε ολοκληρώσει μια ακόμα σημαντική πώληση. Ο λόγος για τη μεταβίβαση του εμπορικού πάρκου Florida 1, συνολικής εκμισθώσιμης επιφάνειας 31.400 τ.μ. στην Trade Estates ΑΕΕΑΠ σε μια συναλλαγή εκτιμώμενης αξίας 40 εκατ. ευρώ. Η συγκεκριμένη επένδυση κυοφορούταν από την άνοιξη του 2020, όταν και ξεκίνησε η διαδικασία πώλησης από την ιδιοκτήτρια Pradera. Το ξέσπασμα της πανδημίας εκτροχίασε τους χρόνους ολοκλήρωσης της συναλλαγής λόγω και της αβεβαιότητας που προκλήθηκε, ωστόσο τελικά υπήρξε αίσιο τέλος στις σχετικές διαπραγματεύσεις. Το Florida 1 αναπτύχθηκε το 1994, με την Pradera να το αποκτά το 2006, αντί ποσού που εκτιμάται ότι ξεπέρασε τα 40 εκατ. ευρώ.