Δύσκολο στοίχημα ο μέσος μισθός 1.500 ευρώ
- Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας – βασικός μηχανισμός για τη βελτίωση των μισθολογικών όρων – παραμένουν σε κατάσταση σημαντικής αποδυνάμωσης
Σε ένα δύσκολο στοίχημα για την κυβέρνηση εξελίσσεται ο στόχος να φτάσει στα 1.500 ευρώ το 2027 ο μέσος μισθός στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Προς την κατεύθυνση της αύξησης μισθών με το… σταγονόμετρο συμπράττει και η περιορισμένη επίδραση των συλλογικών συμβάσεων στους μισθούς. Οι εν ενεργεία κλαδικές συμβάσεις είναι σήμερα μόλις 17, τη στιγμή που πριν από τα Μνημόνια ανέρχονταν σε 55!
Είναι γεγονός ότι ο στόχος για αύξηση του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ έως το 2027 θεωρείται δυσχερής, καθώς οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας – βασικός μηχανισμός για τη βελτίωση των μισθολογικών όρων – παραμένουν σε κατάσταση σημαντικής αποδυνάμωσης. Το χαμηλό ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμφωνίες, οι περιορισμένες αυξήσεις στους μισθούς που προβλέπονται σε αυτές και η περιορισμένη εφαρμογή των υπογεγραμμένων συμβάσεων συνθέτουν ένα περιβάλλον που δεν ευνοεί την ενίσχυση των αποδοχών σε ευρεία κλίμακα. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για το 2025, μόλις το 28% των μισθωτών εργαζομένων καλύπτεται από κάποια συλλογική σύμβαση, όταν το 2010 το ποσοστό αυτό πλησίαζε το 100%. Κατά τη διάρκεια του 2024 υπεγράφησαν μόνο 18 νέες συλλογικές συμβάσεις σε κλαδικό ή ομοιοεπαγγελματικό επίπεδο, ενώ συνολικά βρίσκονται σε ισχύ 47 τέτοιες συμβάσεις που εκτιμάται ότι δυνητικά καλύπτουν περίπου 711.500 εργαζομένους σε σύνολο 2.519.726 μισθωτών.
Σε κάθε περίπτωση, ο κυβερνητικός στόχος ο μέσος μισθός να φτάσει στα 1.500 ευρώ το 2027 είναι ένα δύσκολο στοίχημα, καθώς οι προβλέψεις του προϋπολογισμού και της ΤτΕ πρέπει να περάσουν και στην πραγματική οικονομία. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος προϋποθέτει αυξήσεις κοντά στο 5,3%, δηλαδή η ετήσια αύξηση τα επόμενα τρία χρόνια θα πρέπει να ξεπερνά τα 60 ευρώ.
Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι την ώρα που ο κατώτατος αυξήθηκε πρόσφατα κατά 6,02% και σωρευτικά κατά 35,4% από το 2019, οι μέσοι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι, αν εξαιρέσουμε κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις, όπως ο κλάδος της τεχνολογίας, δυσκολεύοντας την επίτευξη του κυβερνητικού στόχου για μέσο μισθό 1.500 ευρώ το 2027. Οπως επισημαίνουν οι επιστημονικοί φορείς στις πρόσφατες εκθέσεις τους, ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα είναι υψηλότερος κατά 5,9% σε σχέση με το 2000. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τον μέσο μισθό, που παραμένει χαμηλότερος κατά 12,4% από το 2000.
Τονίζεται ότι για να αυξήσει στο 80% το ποσοστό των εργαζομένων που θα καλύπτονται από συλλογική σύμβαση, το υπουργείο Εργασίας έχει δρομολογήσει διάλογο και αλλαγές στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για να υπογράφονται περισσότερες κλαδικές συμβάσεις. Οι αλλαγές θα τεθούν σε ισχύ από το 2026, αλλά το πόρισμα με τις νομοθετικές ρυθμίσεις που θα τεθούν σε ισχύ θα έρθει τον Οκτώβριο που ολοκληρώνεται το χρονοδιάγραμμα της υποβολής και επεξεργασίας των προτάσεων από τους κοινωνικούς εταίρους.
Οι αλλαγές
Ο νόμος 5163/2024 για τον νέο μηχανισμό καθορισμού του κατώτατου μισθού που θα τεθεί σε ισχύ από το 2028 προβλέπει αλλαγές στο πλαίσιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων από το 2026, με στόχο το ποσοστό των εργαζομένων που θα καλύπτονται από συλλογική σύμβαση να φτάσει στο 80% όπως προβλέπει η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/2041.
Για τις αλλαγές θα δημιουργηθούν βάσεις δεδομένων με στοιχεία, για τους μισθούς, το κόστος παραγωγής, την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και την απασχόληση.
Παράλληλα κομβικό σημείο αποτελεί η άρση των εμποδίων για την επέκταση των συμβάσεων, που θεωρείται ότι λειτουργούν ως κόφτες ακόμη και για το ξεκίνημα μιας διαπραγμάτευσης, πολλώ δε μάλλον για την υπογραφή συμφωνίας.