Αφιερωμένο στις μετεγγραφές φοιτητών είναι όλο το δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου («Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις») του υπουργείου Παιδείας, που ψηφίζεται σήμερα στη Βουλή. Πρόκειται για αλλαγές στις μετεγγραφές που θα ισχύσουν από το το επόμενο ακαδημαϊκό έτος.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις προτεινόμενες διατάξεις (άρθρα 72 έως 81 – δείτε ολόκληρο το νομοσχέδιο εδώ):
Διατηρείται σε ισχύ το όριο του 15% επί του αριθμού των εισακτέων για τις περιπτώσεις μετεγγραφών βάσει κοινωνικο-οικονομικών κριτηρίων.
Προβλέπονται ειδικές κατηγορίες μετεγγραφών που πραγματοποιούνται για κοινωνικούς λόγους.
Εξακολουθεί με μεγαλύτερη εξειδίκευση η δυνατότητα κατ΄ εξαίρεση μετεγγραφών για σοβαρές και τεκμηριωμένες περιπτώσεις.
Για όσους ζητούν μετεγγραφή, πλέον θα αναζητούνται τα εισοδήματα σε βάθος τριετίας, προκειμένου να υπάρξει δικαιότερη και πιο αντιπροσωπευτική αποτύπωση της οικονομικής τους κατάστασης ενώ με τον τρόπο αυτό αποτρέπονται σημαντικά και οι όποιες πιθανές απόπειρες αλλοίωσης της πραγματικής οικονομικής κατάστασης, οι οποίες είχαν παρατηρηθεί μεμονωμένα όταν λαμβανόταν υπόψη μόνο το τελευταίο φορολογικό έτος.
Καθιερώνεται η καθιέρωση της δυνατότητας μετακίνησης σε άλλο τμήμα του ιδίου επιστημονικού πεδίου, στο πλαίσιο ενός «β΄ κύκλου μετεγγραφών», δυνατότητα που αποτελεί στην ουσία μία «δεύτερη ευκαιρία» σε όσους δεν καταφέρουν να πετύχουν το βαθμολογικό όριο της βάσης μετεγγραφής ή έχουν πετύχει τη βάση μετεγγραφής, αλλά υπάρχουν αιτούντες με υψηλότερη μοριοδότηση λόγω κοινωνικο-οικονομικών κριτηρίων οπότε έχει συμπληρωθεί/εξαντληθεί το ποσοστό του 15%.
Σημειώνεται ότι τα απαραίτητα εργαλεία για να γίνει κατανοητό το νέο σύστημα είναι οι παρακάτω ορισμοί, που υπάρχουν στο νομοσχέδιο:
Ως «μετεγγραφή» νοείται η δεύτερη εγγραφή ενός φοιτητή σε αντίστοιχο Τμήμα άλλου Α.Ε.Ι. ή Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας (Α.Ε.Α.) με αυτό στο οποίο έχει εισαχθεί και εγγραφεί είτε μέσω της επιτυχίας του στις εξετάσεις πανελλαδικού επιπέδου Γενικού Λυκείου (ΓΕ.Λ.) ή Επαγγελματικού Λυκείου (ΕΠΑ.Λ.) είτε μέσω της άσκησης του δικαιώματος πρόσβασης.
Ως «μετακίνηση» νοείται η μετακίνηση ενός φοιτητή σε άλλο Τμήμα άλλου Α.Ε.Ι./Α.Ε.Α. του ίδιου επιστημονικού πεδίου, με αυτό στο οποίο έχει εισαχθεί και εγγραφεί μέσω της επιτυχίας του στις εξετάσεις πανελλαδικού επιπέδου ΓΕ.Λ. ή ΕΠΑ.Λ. είτε μέσω της άσκησης του δικαιώματος πρόσβασης.
Ως «βάση εισαγωγής» νοείται ο ελάχιστος αριθμός μορίων, ο οποίος απαιτείται για την εισαγωγή ενός φοιτητή ανά Τμήμα Α.Ε.Ι./Α.Ε.Α. κατά το έτος συμμετοχής του στις εισαγωγικές εξετάσεις πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Ως «βάση μετεγγραφής» νοείται ο αριθμός των μορίων, ο οποίος προκύπτει από τον αριθμό των μορίων της βάσης εισαγωγής κάθε Τμήματος Α.Ε.Ι./Α.Ε.Α., όπως ορίζεται στην περ. γ΄, αφαιρουμένου του αριθμού των δύο χιλιάδων επτακοσίων πενήντα (2.750) μορίων.
Ως «ατομικό εισόδημα» νοείται ο μέσος όρος των τριών (3) τελευταίων οικονομικών ετών του φορολογητέου εισοδήματος του αιτούντος μετεγγραφή ή μετακίνηση από οποιαδήποτε πηγή εισοδήματος κατά την έννοια του άρθρου 7 του ν. 4172/2013 (Α΄ 167).
Ως «κατά κεφαλήν οικογενειακό εισόδημα» νοείται ο μέσος όρος των τριών (3) τελευταίων οικονομικών ετών του κατά κεφαλήν αθροίσματος του φορολογητέου εισοδήματος των μελών της οικογένειας του αιτούντος μετεγγραφή ή μετακίνηση, ήτοι των γονέων, ανεξαρτήτως εάν κάνουν κοινή ή χωριστή φορολογική δήλωση, και των αδελφών κάτω των 25 ετών, εφόσον είναι άγαμοι και έχουν ίδιο φορολογητέο εισόδημα, κατά την έννοια του άρθρου 7 του ν. 4172/2013. Σε περίπτωση που οι γονείς του αιτούντος μετεγγραφή είναι διαζευγμένοι, υπολογίζεται το εισόδημα και των δύο γονέων.
Ως «κατά κεφαλήν εισόδημα» νοείται το υψηλότερο μεταξύ του ατομικού εισοδήματος και του κατά κεφαλήν οικογενειακού εισοδήματος. Εφόσον ο αιτών τη μετεγγραφή ή μετακίνηση είναι άνω των 25 ετών, άγαμος και διαθέτει ατομικό εισόδημα, λαμβάνεται υπόψη μόνο το ατομικό του εισόδημα.
Αναλυτικά τα σημαντικά σημεία που αφορούν τις μετεγγραφές, στο νομοσχέδιο, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση:
Δίνονται οι αναγκαίοι ορισμοί (άρθρο 72) για την εφαρμογή του νόμου. Ιδίως δε, δίνεται η αναγκαία περιγραφή του όρου «βάση μετεγγραφής», που αποτελεί και το καινοτόμο ακαδημαϊκό κριτήριο που καθιερώνεται για τις μετεγγραφές, και συνιστά τον αριθμό της βάσης εισαγωγής κάθε Τμήματος για το συγκεκριμένο ακαδημαϊκό έτος, αφού αφαιρεθεί ο αριθμός των 2.750 μορίων. Νέα έννοια στο νομοθετικό πλαίσιο συνιστά και η έννοια της «μετακίνησης» σε Τμήμα εντός του ιδίου επιστημονικού πεδίου, δυνατότητα που παρέχεται σε ένα δεύτερο στάδιο και υπό προϋποθέσεις.
Ορίζονται οι κατηγορίες των δικαιούχων μετεγγραφής (άρθρο 73). Μαζί με τις γενικές προϋποθέσεις ύπαρξης αντιστοιχίας μεταξύ των Τμημάτων προέλευσης και μετεγγραφής και αντιστοιχίας έτους σπουδών ανάμεσα στα εν λόγω Τμήματα, εισάγεται και η νέα προϋπόθεση του βαθμολογικού ορίου για τις μετεγγραφές με κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια και τις μετεγγραφές αδελφών φοιτητών. Επεκτείνεται δε η προθεσμία εντός της οποίας περιέρχεται το ερώτημα στην Εθνική
Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Ε.Ε.) για τη γνωμοδότηση στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων ως προς τον καθορισμό της αντιστοιχίας των Τμημάτων, των Εισαγωγικών Κατευθύνσεων και των Προγραμμάτων Σπουδών των Α.Ε.Ι. και των Α.Ε.Α. από δέκα σε τριάντα ημέρες.
Προσδιορίζονται οι κατηγορίες φοιτητών που αποκλείονται της μετεγγραφής (άρθρο 74). Πρόκειται για τις ίδιες περιπτώσεις φοιτητών που ισχύουν και σήμερα, και αφορούν κατά κύριο λόγο αυτούς, στους οποίους έχει ήδη χορηγηθεί μετεγγραφή ή μετακίνηση σε άλλο Τμήμα του ιδίου επιστημονικού πεδίου ή όσους έχουν εισαχθεί στα Α.Ε.Ι. και τις Α.Ε.Α. κάνοντας χρήση κάποιου άλλου είδους ευεργετήματος με βάση άλλες νομοθετικές διατάξεις. Στις περιπτώσεις αυτές προστίθεται και μία νέα κατηγορία αποκλειομένων, των φοιτητών που έχουν εγγραφεί σε Ξενόγλωσσο Πρόγραμμα Σπουδών Α.Ε.Ι. της ημεδαπής. Επίσης προβλέπεται ρητά ο αποκλεισμός μετεγγραφής από Τμήμα σε Τμήμα της ιδίας Περιφερειακής Ενότητας και διευκρινίζεται ότι η η Περιφέρεια Αττικής νοείται ως μία Περιφερειακή Ενότητα.
Καθορίζονται οι ειδικότερες προϋποθέσεις και εξειδικεύονται τα οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια (άρθρο 75), με βάση τα οποία πραγματοποιείται η μετεγγραφή για την συγκεκριμένη κατηγορία δικαιούχων. Ως προς την κατηγορία αυτή ισχύει ότι ο αριθμός των μετεγγραφόμενων φοιτητών δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό 15% του συνολικού αριθμού των εισακτέων ανά Τμήμα, όπως αυτός ορίζεται ανά ακαδημαϊκό έτος, η δε σχετική εισήγηση στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων από τα Ιδρύματα αποστέλλεται έως τις 30 Απριλίου κάθε έτους. Ο δικαιούχος δύναται να δηλώσει αντίστοιχα Τμήματα έως δύο διαφορετικών Α.Ε.Ι. ή Α.Ε.Α.. Επιπλέον εξορθολογίζονται τα οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια με βάση τα οποία δίνεται η μετεγγραφή, τα οποία λαμβάνονται υπόψη διαζευκτικά ή σωρευτικά.
Συγκεκριμένα:
α) ως προς τα οικονομικά κριτήρια: μειώνονται τα ελάχιστα οικονομικά όρια και το εύρος των οικονομικών κλιμάκων και γίνεται αναλογικότερη μοριοδότηση: Γίνεται εφαρμογή ενός αναλογικότερου συστήματος που εκκινεί από μηδενικό εισόδημα και φθάνει ανά 3.000 ευρώ, στο μέγιστο ποσό των 12.000 ευρώ (από 9.000 που είναι σήμερα το τελικό όριο) αποδίδοντας κλιμακωτά έξι, τέσσερα, τρία και δύο μόρια αντίστοιχα. Επίσης λαμβάνεται υπόψη πλέον ο μέσος όρος εισοδημάτων της τελευταίας τριετίας με σκοπό να αποτυπωθεί πιο αντιπροσωπευτικά η οικονομική κατάσταση των αιτούντων.
β) ως προς τα κοινωνικά κριτήρια: δίνεται μεγαλύτερη μοριοδότηση στην ιδιότητα μέλους τρίτεκνης και πολύτεκνης οικογένειας, ενώ συνυπολογίζονται και τα λοιπά μέλη τρίτεκνης ή πολύτεκνης οικογένειας εφόσον είναι κάτω των 25 ετών, κάτι που δεν ισχύει σήμερα. Ενισχύεται η μοριοδότηση στην ιδιότητα ορφανού από 1 και από 2 γονείς καθώς δίνονται 2 και 5 μόρια αντίστοιχα σε σχέση με το 1 και 3 μόρια που ισχύει σήμερα, ενώ και στην περίπτωση τέκνου άγαμου γονέα δίνονται 2 μόρια αντί για 1 που ισχύει σήμερα. Διευκρινίζεται και διατυπώνεται καλύτερα σε σχέση με την ισχύουσα διάταξη, ότι σε περίπτωση τυχόν υπέρβασης του ποσοστού 15% που ορίζεται στο άρθρο, η κατάταξη γίνεται κατά φθίνουσα σειρά ως προς το σύνολο των μορίων, ενώ σε περίπτωση ισοψηφίας περισσοτέρων αιτούντων, τότε λαμβάνονται υπόψη τα μόρια εισαγωγής στο Τμήμα, ώστε οι τελικώς μετεγγραφόμενοι φοιτητές να μην υπερβαίνουν
Καθορίζονται και εξειδικεύονται οι ειδικότερες προϋποθέσεις για τις μετεγγραφές αδελφών (άρθρο 76). Με το παρόν άρθρο που αποτελούν και τη δεύτερη μεγάλη κατηγορία μετεγγραφών. Ως προς την κατηγορία αυτή δεν ισχύει ο περιορισμός του 15% επί του αριθμού των εισακτέων, ενώ εξακολουθεί να ισχύει η προτεραιοποίηση των μετεγγραφών, καθώς και οι ίδιες προϋποθέσεις που ορίζει το ισχύον πλαίσιο. Οι βασικές αλλαγές στο άρθρο αφορούν στην προσθήκη της δυνατότητας μετεγγραφής στην Περιφερειακή Ενότητα όπου ο αιτών ή οι γονείς του έχουν πλήρη κυριότητα ή επικαρπία κατοικίας. Επιπλέον δε, τα οικονομικά κριτήρια (12.500 και 5.000 ευρώ για πλήρη οικονομική δυσχέρεια) αναφέρονται για πρώτη φορά ρητά στον νόμο και λαμβάνεται και εδώ υπόψη ο μέσος όρος της τελευταίας τριετίας του ατομικού η οικογενειακού εισοδήματος του αιτούντος αδελφού. Σε ό,τι αφορά την περίπτωση της «πλήρους οικονομικής δυσχέρειας», προβλέπεται η δυνατότητα μετεγγραφής αδελφών φοιτητών μόνο στην Περιφερειακή Ενότητα όπου διαμένουν οι γονείς τους ή έχουν πλήρη κυριότητα ή επικαρπία κατοικίας και όχι σε κάποια τρίτη Περιφερειακή Ενότητα.
Δυνατότητα μετακίνησης σε άλλο Τμήμα του ίδιου επιστημονικού πεδίου (άρθρο 77). Πρόκειται για έναν «β΄ κύκλο μετεγγραφών», που δίνει τη δυνατότητα καταρχάς σε φοιτητές οι οποίοι δεν συγκεντρώνουν τα μόρια της βάσης μετεγγραφής για να μετεγγραφούν σε κάποιο αντίστοιχο Τμήμα, εφόσον βεβαίως πληρούν τα οικεία κοινωνικά-οικονομικά κριτήρια, να μετακινηθούν σε Τμήμα του ιδίου επιστημονικού πεδίου, εφόσον είναι στο πρώτο έτος φοίτησής τους. Ταυτόχρονα η δυνατότητα αυτή δίνεται και σε φοιτητές οι οποίοι συγκεντρώνουν μεν τα μόρια της βάσης εισαγωγής, αλλά δεν λαμβάνουν τη μετεγγραφή, διότι υπάρχουν άλλοι αιτούντες οι οποίοι συγκεντρώνουν υψηλότερη μοριοδότηση στα οικονομικά-κοινωνικά κριτήρια και έχει συμπληρωθεί το ποσοστό του 15% του αριθμού των μετεγγραφομένων με τα εν λόγω κριτήρια. Δηλαδή δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία σε κάποιες κατηγορίες φοιτητών να σπουδάσουν κοντά στον τόπο κατοικίας τους, εφόσον συντρέχουν οι λοιπές κοινωνικο-οικονομικές ανάγκες που θα επέβαλαν τη μετεγγραφή.
Βασικές προϋποθέσεις ωστόσο για τη μετακίνηση εντός του ιδίου επιστημονικού πεδίου, αποτελούν η συγκέντρωση των μορίων της βάσης εισαγωγής του Τμήματος, όπου ο φοιτητής αιτείται μετακίνηση όπως επίσης η δήλωση του Τμήματος αυτού κατά την υποβολή του μηχανογραφικού δελτίου. Στην περίπτωση της μετακίνησης
δίνεται η δυνατότητα διευρυμένης επιλογής έως πέντε Τμημάτων του ιδίου επιστημονικού πεδίου εντός δύο το πολύ Περιφερειακών Ενοτήτων. Διευκρινίζεται επίσης ότι οι αιτήσεις μετακίνησης των δύο ως άνω περιπτώσεων πραγματοποιούνται εφόσον υπάρχουν κενές θέσεις από τον α΄ κύκλο μετεγγραφών και μέχρι κάλυψης του ποσοστού του 15%. Σε ό,τι αφορά τις μετακινήσεις αδελφών φοιτητών σε Τμήμα του ιδίου επιστημονικού πεδίου, δεν ισχύει ο περιορισμός του ποσοστού 15% επί του αριθμού των μετεγγραφομένων και παρέχεται μόνο η δυνατότητα μετεγγραφής σε Τμήμα του ιδίου επιστημονικού πεδίου στην Περιφερειακή Ενότητα όπου
σπουδάζει ο αδελφός ή στην Περιφερειακή Ενότητα της μόνιμης κατοικίας των γονέων (και όχι από κοινού σε τρίτη Περιφερειακή Ενότητα).
Για τις ειδικές κατηγορίες μετεγγραφών που διατηρούνται σε ισχύ οι οποίες πραγματοποιούνται καθ΄ υπέρβαση του ποσοστού 15% επί του αριθμού των μετεγγραφόμενων με κοινωνικά ή/και οικονομικά κριτήρια (άρθρο 78). Ως δικαιούχοι μετεγγραφής της προτεινόμενης διάταξης είναι οι
ακόλουθες κατηγορίες φοιτητών:
α) τέκνα των θυμάτων της τρομοκρατίας, που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 1897/1990,
β) τέκνα στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας που τραυματίστηκαν θανάσιμα κατά τη διάρκεια διατεταγμένης υπηρεσίας,
γ) άτομα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, πιστοποιούμενη από το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή πάσχοντες από τις αναφερόμενες στο παράρτημα της υπ’ αρ. Φ.151/17897/Β6/2014 (Β’ 358) κοινής υπουργικής απόφασης παθήσεις, όπως ισχύει,
δ) κρατούμενοι σε Καταστήματα Κράτησης της χώραςστους οποίους δίνεται εναλλακτική δυνατότητα μετεγγραφής αν δεν υπάρχει έστω συναφές τμήμα με το Τμήμα εισαγωγής τους Α.Ε.Ι, στην Περιφερειακή Ενότητα του Καταστήματος Κράτησής τους,
ε) πολίτες κυπριακής καταγωγής,
στ) Έλληνες πολίτες της Μουσουλμανικής Μειονότητας της Θράκης και
ζ) κληρικοί, οι οποίοι κατέχουν οργανική θέση εφημερίου και φοιτούν σε Ιερατικό Τμήμα των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών.
Προβλέπεται ότι αιτήσεις για χορήγηση κατ’ εξαίρεση μετεγγραφής μπορούν να υποβάλλονται καθ΄ όλη τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους (άρθρο 79) αποκλειστικά για σοβαρές και τεκμηριωμένα εξαιρετικές περιπτώσεις ή επιγενόμενες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης φοιτητών Α.Ε.Ι. της ημεδαπής. Εν συνεχεία εξειδικεύονται οι εν λόγω περιπτώσεις, όπως σοβαρές παθήσεις φοιτητών ή μελών της οικογένειάς τους, πρόσφατος θάνατος συγγενούς α΄ βαθμού ή β΄ βαθμού, φοιτήτριες οι οποίες κυοφορούν και φοιτητές οι οποίοι έχουν υποστεί σωματική ή ψυχική βλάβη από εγκλήματα κατά της σωματικής ακεραιότητας ή της γενετήσιας ελευθερίας ή της προσωπικής τους ελευθερίας. Σύμφωναμε την παρ. 2 εάν δεν υπάρχει αντίστοιχο Τμήμα Α.Ε.Ι. στην Περιφερειακή Ενότητα, με εκείνο του Τμήματος εισαγωγής ή φοίτησης του αιτούντα, δίνεται η δυνατότητα για κατ’ εξαίρεση μετακίνηση σε Τμήμα του ίδιου επιστημονικού πεδίου για το οποίο όμως συγκεντρώνει τα μόρια της βάσης εισαγωγής.
Επίσης καθώς ενδέχεται να υπάρχουν ιδιαίτερα εξαιρετικές περιπτώσεις η παρ. 3 επιτρέπει την κατ’ εξαίρεση μετεγγραφή ή μετακίνηση φοιτητή κατά παρέκκλιση των λόγων αποκλεισμού του πλαισίου των μετεγγραφών, εφόσον υπάρξει ομόφωνη εισήγηση από την αρμόδια Επιτροπή προς τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων ο οποίος και κρίνει την έκδοση ή μη σχετικής απόφασης. Τονίζεται προς αποφυγή τυχόν παρερμηνειών, ότι η μη χορήγηση μετεγγραφής ή μετακίνησης με βάση τις προηγούμενες διατάξεις του νόμου, δεν συνιστά λόγο κατ΄ εξαίρεση μετεγγραφής. Όπως αναφέρεται στην παρ. 5 η αξιολόγηση των αιτήσεων για κατ΄ εξαίρεση μετεγγραφή ή μετακίνηση γίνεται από Πενταμελή Επιτροπή στην οποία πλέον αναφέρεται ρητά ότι ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας θα πρέπει να είναι κλάδου ή ειδικότητας Ιατρών.
Προβλέπεται ρητά η δυνατότητα υποβολής αίτησης θεραπείας ενώπιον τριμελούς Επιτροπής κατά των αποτελεσμάτων επί των αιτήσεων μετεγγραφής, (άρθρο 80) η οποία κρίνει περιπτώσεις προφανούς σφάλματος, το οποίο δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του αιτούντος κατά την υποβολή της αίτησης μετεγγραφής.
Παρέχεται η αναγκαία εξουσιοδότηση για την έκδοση των απαραίτητων για την λεπτομερή εφαρμογή των ανωτέρω, κανονιστικών πράξεων (άρθρο 81). Ειδικότερα ο ορισμός της «βάσης μετεγγραφής» και η μέθοδος υπολογισμού δεν μπορεί να είναι κάτι στατικό, αλλά θα πρέπει να δύναται να αναπροσαρμόζεται ανά ακαδημαϊκό έτος. Το ίδιο ισχύει και για τα αναφερόμενα στα οικονομικά κριτήρια χρηματικά ποσά, τα οποία πρέπει να μπορούν να προσαρμόζονται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες.