ΠΟΜΙΔΑ και ΑΑΔΕ απαντούν: Υπάρχει σήμερα «νόμιμη αύξηση» στα ενοίκια και πόση είναι;
Το συνεχιζόμενο κύμα ακρίβειας και το αυξημένο κόστος ζωής αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να ζητήσουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων από τους ενοικιαστές τους μια «γενναιά» αύξηση στο ενοίκιο. Με αφορμή, δε, την λήξη ενός συμβολαίου μίσθωσης ακινήτων ανοίγουν τα ακανθώδη ζητήματα της αναπροσαρμογής του ποσού που καταβάλλεται ως ενοίκιο ως «αντίβαρο» για την χρονική επέκταση της μίσθωσης του ακινήτου. Επειδή πολλά λέγονται και ακούγονται σε αυτού του τύπου τις συζητήσεις, σταχυολογήσαμε -με τη βοήθεια της ΠΟΜΙΔΑ και της ΑΑΔΕ- τις σχετικές διατάξεις της νομοθεσίας που δίνουν χρηστικές απαντήσεις σε αυτά τα θέματα.
Σύμφωνα με την ΠΟΜΙΔΑ τα αρχικά μισθώματα σήμερα διαμορφώνονται ελεύθερα, και κάθε συμφωνία των συμβαλλομένων για σταδιακή αύξησή τους, τόσο στη αρχή, όσο και κατά τη διάρκεια μιας μίσθωσης είναι κατ΄ αρχήν έγκυρη, τόσο στις εμπορικές μισθώσεις, όσο και στις μισθώσεις κατοικιών, εκτός αν περιλαμβάνει παράλογους όρους που οδηγούν σε καταδολίευση των δικαιωμάτων της άλλης πλευράς. Μετά την πάροδο τριετίας στις μισθώσεις κατοικιών, το μίσθωμα καθορίζεται και πάλι ελεύθερα. Δεν υπάρχει λοιπόν στην πράξη γενική «νόμιμη αύξηση». Τέτοια αύξηση όμως, ίση με το 75% της ετήσιας αύξησης του τιμαρίθμου (ΔΤΚ) μπορεί να ισχύσει πια σήμερα μόνον όταν δεν προβλέπεται συμβατική αύξηση, σε δύο μόνο εξαιρετικές περιπτώσεις:
Α. σε παλαιές εμπορικές μισθώσεις (προ του Μαρτίου 2014) που δεν προβλέπουν τη μετέπειτα αύξηση του μισθώματος μετά την αρχική πρώτη διετία, αν αυτό ήδη υπερβαίνει το 6% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου ετησίως, και
Β. σε μισθώσεις κατοικιών για το διάστημα ανάμεσα στη λήξη του συμβατικού χρόνου τους και τη λήξη της αρχικής τριετίας, ομοίως όταν δεν προβλέπεται ποσοστό αύξησης.
Όμως για το 2024 παραμένουν σε ισχύ νομοθετικές ρυθμίσεις οι οποίες δεν επιτρέπουν για τις εμπορικές μισθώσεις ακινήτων (π.δ. 34/1995), αναπροσαρμογή του μισθώματος που να υπερβαίνει σε ποσοστό το τρία τοις εκατό (3%), κατά ανώτατο όριο, σε σχέση με τα προηγούμενα καταβαλλόμενα μισθώματα.
Αναλυτικότερα:
Διάρκεια: Η μίσθωση κύριας κατοικίας (το αρχικό συμβόλαιο δηλαδή) έχει τριετή ελάχιστη διάρκεια, υποχρεωτική και για τα δύο μέρη, ακόμα και αν έχει συμφωνηθεί βραχύτερος χρόνος. Συντόμευση της τριετίας επιτρέπεται μόνο με νεότερη συμβολαιογραφική πράξη, καταρτιζόμενη τουλάχιστον έξι μήνες μετά την έναρξη της μίσθωσης.
Μίσθωμα – αναπροσαρμογή μισθώματος: Κάθε συμφωνία για το ύψος του μισθώματος αλλά και για τη μετέπειτα σταδιακή αναπροσαρμογή του, που συμπεριλαμβάνεται στο μισθωτήριο νομικά είναι απολύτως έγκυρη, όμως σήμερα, η συμφωνία υψηλών ποσοστών αναπροσαρμογής δύσκολα τηρείται στην πράξη.
Αναπροσαρμογή κατά τη διάρκεια της τριετίας: Στις περιπτώσεις που ο συμβατικός χρόνος ορίστηκε μικρότερος από την τριετία χωρίς να συμφωνηθεί ο τρόπος αναπροσαρμογής του ενοικίου για το υπόλοιπο διάστημα μέχρι τη συμπλήρωσή της, τότε το καταβαλλόμενο μίσθωμα μέχρι τη λήξη της τριετίας εκ του νόμου πρέπει να αναπροσαρμόζεται ετησίως όπως και στις επαγγελματικές μισθώσεις, ήτοι κατά ποσοστό ίσο με 75% της μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή.
Καταγγελία λόγω λήξης: Μοναδική προϋπόθεση για την καταγγελία μίσθωσης κύριας κατοικίας από τον εκμισθωτή είναι η παρέλευση τριετίας από την έναρξή της. Καταγγελία για ιδιοκατοίκηση δεν υφίσταται πλέον.
Τι λέει η ΑΑΔΕ για τις τροποποιήσεις των μισθωτηρίων
Σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Αρχή Δημόσιων Εσόδων (ΑΑΔΕ) δεν είναι υποχρεωτική η ανανέωση του συμβολαίου κάθε φορά που λήγει, εκτός και αν αλλάζει το ποσό του ενοικίου. Η μίσθωση, μετά τα πρώτα 3 χρόνια, θεωρείται αορίστου χρόνου και το μόνο που χρειάζεται ενημέρωση είναι η ημερομηνία λήξης.
Ειδικότερα και σύμφωνα με τις οδηγίες της ΑΑΔΕ «η τροποποιητική δήλωση υπάρχουσας μίσθωσης υποβάλλεται υποχρεωτικά μόνο σε περίπτωση μεταβολής στο ποσό του μισθώματος. Πλέον δεν χρειάζεται να δηλώνεται η τυχόν παράταση της μίσθωσης, καθότι η μίσθωση θα θεωρείται ότι είναι σε ισχύ μέχρι τη δήλωση της λύσης αυτής.
Κατά την υποβολή τροποποιητικής δήλωσης, μπορούν να αλλάξουν τα στοιχεία στα εξής πεδία:
• τη διάρκεια της μίσθωσης
• το μίσθωμα
• την ημερομηνία σύνταξης του συμφωνητικού
• καθώς και να συμπληρώσει ή/και να μεταβάλλει τα στοιχεία του πεδίου “ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ”.
Για να τροποποιηθεί οποιοδήποτε άλλο στοιχείο της μίσθωσης (στοιχεία εκμισθωτών, μισθωτών, ακινήτου κ.λπ.) δεν μπορεί να υποβληθεί τροποποιητική δήλωση, αλλά πρέπει να υποβληθεί νέα δήλωση (εξαρχής)».
