Για μια προοδευτική αυτοδιοίκηση γέννημα και ελπίδα της ίδιας της τοπικής κοινωνίας
Εν όψει των επόμενων δημοτικών εκλογών ο σεβασμός των προτιμήσεων των τοπικών κοινωνιών, σε συνδυασμό με την αποδοχή από τους κεντρικούς μηχανισμούς των κομμάτων της αυτόνομης δημοκρατικής λειτουργίας των δημοτικών παρατάξεων, αποτελεί εχέγγυο συγκρότησης μαζικών, πλατιών και νικηφόρων προοδευτικών αυτοδιοικητικών δυνάμεων.
Σε έναν χρόνο από σήμερα καλούμαστε να εκλέξουμε νέες αυτοδιοικητικές ηγεσίες και θέλουμε αυτές να εκφράζουν τον τόπο, να σηκώνουν τις ευθύνες της διακυβέρνησης στους ώμους τους αγόγγυστα μέσα σε πολύ δύσκολες συγκυρίες. Να δίνουν προστιθέμενη αξία βιώσιμης ανάπτυξης στις τοπικές κοινωνίες με σεβασμό στο περιβάλλον και με επίκεντρο τον άνθρωπο.
Ηγεσίες που βασίζονται στο συμμετοχικό στοιχείο και το προοδευτικό αποτύπωμα δημοτικών παρατάξεων που αφουγκράζονται τον παλμό κάθε πόλης. Ηγεσίες που τολμούν να συνδιαμορφώσουν με τις πρωτοπόρες και ανοιχτόμυαλες δυνάμεις, με όρους συμπερίληψης και πολιτικής χειραφέτησης από τον κρατισμό και τον κομματισμό.
Παρότι στην πράξη είμαστε ακόμα μακριά από τη στιγμή που τα κόμματα θα αποδεχτούν μια πλήρως αυτοδύναμη τοπική αυτοδιοίκηση, δημιουργεί ελπίδες η ειλικρινής βούληση των ίδιων των αυτοδιοικητικών δυνάμεων να χειραφετηθούν, τουλάχιστον σε διακηρυκτικό επίπεδο. Και οι δύο πλευρές, κόμματα και δημοτικές δυνάμεις, ιδιαίτερα του ευρύτερου δημοκρατικού και προοδευτικού χώρου, φαίνεται σταδιακά να κατανοούν ότι πρέπει να αντιστραφεί η σχέση επιλογής των υποψήφιων δημάρχων και συνδυασμών και να ακολουθήσουν πλέον όσα διαμορφώνει η ζωή κάθε τοπικότητας αντί της κεντρικής επιβολής επιλογών που τελικά δεν αποδίδουν και αντί για ενεργούς δημότες δημιουργούν ξεμέτοχους υπηκόους.
Οι δηλώσεις των πολιτικών αρχηγών και των πολιτικών φορέων του ευρύτερου προοδευτικού και δημοκρατικού χώρου το αποτυπώνουν γλαφυρά.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρας, από το βήμα της τελευταίας συνεδρίασης της κεντρικής επιτροπής του κόμματός του, υπογράμμισε την ανάγκη για στήριξη προσώπων με σαφές αυτοδιοικητικό στίγμα, που διαθέτουν ευρύτερη αποδοχή από την τοπική τους κοινωνία, ενώ τόνισε και ότι «αν θέλουμε σαν κόμμα να ριζώσουμε, να στηρίξουμε την Τ.Α, την άμεση δημοκρατία, να κινητοποιήσουμε κάθε πολίτη, πρέπει να σεβαστούμε πρώτα και κύρια την ίδια την αυτοδιοίκηση, να μη δείχνουμε μια πατερναλιστική διάθεση απέναντι σε αυτοδιοικητικά σχήματα».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ., στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στα μέσα Σεπτεμβρίου στη ΔΕΘ, δήλωσε καθαρά ότι «διαφωνώ με τα χρίσματα, ιδιαίτερα στις τοπικές κοινωνίες, η αυτοδιοίκηση πρέπει να αποκομματικοποιηθεί. Οχι με την έννοια ότι δεν μετέχουν ενεργά πολιτικά στελέχη, αλλά στη μορφή επιρροής των κεντρικών γραφείων του κόμματος, ενώ οι τοπικές κοινωνίες είναι αυτές που πρέπει να πρωταγωνιστήσουν στην επιλογή». Και διέκρινε τον α’ βαθμό αυτοδιοίκησης, ως προς τα κριτήρια επιλογής των εκπροσώπων του, στον αντίποδα των αντίστοιχων διαδικασιών επιλογής από τα κόμματα των υποψηφίων των περιφερειακών εκλογών.
Από την πλευρά του το ΜέΡΑ25 στις προγραμματικές θέσεις του, τις οποίες δημοσίευσε μετά το τέλος των εργασιών του ανοιξιάτικου συνεδρίου του, τονίζει ότι «η αντιμετώπιση του χώρου της αυτοδιοίκησης ως θερμοκοιτίδα κομματικών στελεχών αποτελούν τροχοπέδη στην αντιμετώπιση των τοπικών προβλημάτων» και ότι «θέλουμε μια αυτοδιοίκηση ανοιχτή, δημοκρατική και πλουραλιστική για κοινωνίες που λειτουργούν από τα κάτω και πολίτες που λειτουργούν συμμετοχικά και με αλληλεγγύη», ενώ το «Δίκτυο Πράσινων Αυτοδιοικητικών» στην ανακοίνωσή του για τις προσεχείς δημοτικές εκλογές, στα τέλη του Σεπτεμβρίου, τάσσεται υπέρ της συγκρότησης ή υποστήριξης δημοτικών παρατάξεων που έχουν οικολογικές θέσεις και ασκούν ή εκπροσωπούν πράσινες πολιτικές στην περιοχή δραστηριοποίησής τους.
Πρόκειται για σαφή θετικά βήματα στον διαχρονικό διάλογο των προοδευτικών αυτοδιοικητικών δυνάμεων της κοινωνίας με τις κομματικές ηγεσίες που αντιστοιχίζονται με το ιδεολογικοπολιτικό τους υπόβαθρο. Εστω και αν αυτό συμβαίνει σε κάποιο βαθμό υπό την πίεση και των εκλογικών επιτυχιών της Ν.Δ. στις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις του 2019. Γιατί είναι παραδεκτό ότι εκείνη την περίοδο διαδραμάτισε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο η απότομη (σε σχέση με το παρελθόν) τακτική στροφή της Ν.Δ., που απέφυγε να παράσχει «χρίσματα» σε εκλεκτούς της κομματικής ηγεσίας έναντι άλλων αυτοδιοικητικών του πολιτικού χώρου επιρροής της στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Εν όψει των επόμενων δημοτικών εκλογών ο σεβασμός των προτιμήσεων των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες προκύπτουν μέσα από ανοιχτές δημοκρατικές διαδικασίες των δημοτικών κινήσεων, στα ικανά και ταυτόχρονα ελπιδοφόρα αυτοδιοικητικά πρόσωπα στον τόπο δράσης τους, σε συνδυασμό με την αποδοχή από τους κεντρικούς γραφειοκρατικούς μηχανισμούς των κομμάτων της αυτόνομης και (ουσιαστικά) δημοκρατικής λειτουργίας των δημοτικών παρατάξεων, αποτελεί εχέγγυο συγκρότησης, μαζικών, πλατιών και νικηφόρων προοδευτικών αυτοδιοικητικών δυνάμεων από τις ίδιες τις πόλεις και τους δημότες τους.
Φυσικά απαιτείται παράλληλα η θέσμιση στο αυτοδιοικητικό νομοθετικό πλαίσιο μιας (έστω και) στοιχειώδους οικονομικής και υλικοτεχνικής υποστήριξης της λειτουργίας των δημοτικών παρατάξεων για την εξασφάλιση της δυνατότητας αποφυγής του σφιχτού εναγκαλισμού από τα κόμματα και, ακόμα πιο σημαντικό, από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.
Αποτελεί σήμερα αδήριτη ανάγκη η ηγεμονική άσκηση σύγχρονης και συμπεριληπτικής προοδευτικής πολιτικής αρχών και αξιών μέσα στις τοπικές κοινωνίες σε αντιδιαστολή με τον ατομισμό, τον παραγοντισμό και τον ξεδιάντροπο ηθικό αμοραλισμό. Με κυρίαρχο στόχο την αντιστροφή του ρου της συνδυασμένης και ταυτόχρονης νεοφιλελεύθερης, ακροκεντρώας και ακροδεξιάς επιδρομής που ως «νέα μόδα» μιας διεθνούς αποπνικτικής δυσώδους ώσμωσης δοκιμάζει τις κοινωνίες μας στην Ευρώπη και στον κόσμο, δίχως δυστυχώς διόλου να εξαιρείται η χώρα μας.
*Πολιτικός επιστήμονας – περιβαλλοντολόγος και αντιδήμαρχος Βριλησσίων – μέλος Δ.Σ. ΚΕΔΕ